Scheepswrakken in Almere

Maak een reis door de geschiedenis van de Zuiderzee met een bezoek aan één van de 27 onderzochte scheepswrakken in Almere. Op deze pagina lees je hoe deze wrakken in Almere terechtkwamen (of eigenlijk andersom).

De woeste Zuiderzee

De scheepswrakken die in en nabij Almere gevonden zijn, komen uit de tijd dat de stad en de rest van Flevoland nog niet bestonden. De wrakken die nu op het droge liggen, hebben eerst tot wel honderden jaren onder het water van de Zuiderzee gelegen. Sinds de Late Middeleeuwen was de zee zoals de Albert Heijn rond etenstijd: druk! Transport, handel en visserij: het was een drukte van jewelste op de binnenzee. Het was er een paradijs voor vissers, want bijna nergens ter wereld was er visrijker water te vinden. Helaas was varen over de Zuiderzee soms een wel erg groot avontuur. Ondiepe stukken, zandplaten, vaargeulen die langzaam met slib gevuld werden en hevige stormen zorgden voor gevaarlijke situaties. Archeologen vermoeden dat hier in zevenhonderd jaar tijd zo'n drie- tot vierduizend schepen op de bodem eindigden.

Scheepswrakken in Flevoland

Voor het aanleggen van Flevoland werd de bodem drooggelegd en zagen deze boten voor het eerst in lange tijd weer het daglicht. Sinds die tijd zijn er al meer dan 450 van deze wrakken gevonden en onderzocht. Flevoland wordt dan ook niet zomaar ‘het grootste scheepskerkhof op land ter wereld’ genoemd. Scheepsarcheologen voelen zich hier als een kind in de snoepwinkel, want deze wrakken vertellen ons veel over vroeger. De wrakken laten zien met wat voor boten mensen vroeger voeren en wat ze aan boord meenamen. De archeologen koppelen die vondsten aan informatie uit het verleden en ontdekken zo het verhaal achter de ramp. Waardoor verging het schip? Wie waren er aan boord en wat vervoerden ze?

Tip: zie je ergens een blauwwit gestreepte paal met een rood scheepje erop? Dan sta je bij de vindplaats van een scheepswrak.

Scheepswrakken in Almere

In Almere liggen 27 onderzochte scheepswrakken in de bodem. Het oudste komt uit de vijftiende eeuw, de Late Middeleeuwen dus. Het scheepswrak dat van de verzameling als laatst gezonken is, komt uit het begin van de twintigste eeuw. Voor de scheepskenners: er zijn onder andere een 17de-eeuwse Amsterdamse modderschouw, diverse soorten vrachtschepen en een kogge gevonden. Hier vind je een overzicht van de vondsten. Er liggen waarschijnlijk nog veel meer wrakken op de bodem. Je ziet de gevonden en onderzochte wrakken niet boven de grond liggen, omdat ze beschermd moeten worden voor de toekomst. En hoe kan dat nu beter dan door ze te laten liggen op de grond waar ze al honderden jaren bewaard gebleven zijn

Wandelen langs scheepswrakken in Almere Pampushout-Zuid

Wandel langs drie van de Almeerder scheepswrakken in Pampushout-Zuid, Almere Poort. De bewegwijzerde route loopt 3,5 kilometer lang door bos en langs de wrakken. De wrakken werden gevonden toen in 1983 een ploeg diep door de bodem getrokken werd. Eén van de boten was een vrachtschip uit de vijftiende eeuw en is te zien als een heuvel in het landschap.

Scheepswrakken in de Gemeente Almere

ZA-32
In 1986 werden scheepsresten aangetroffen tijdens rioleringswerkzaamheden in wijk 13 te Almere Stad (Cypergrasstraat/Dadelklaverstraat). In april van datzelfde jaar is het vaartuig opgegraven. Op grond van de constructie en de rompvorm kan het schip worden herkend als een middeleeuws koggeschip. De datering van de voorwerpen uit de aangetroffen inventaris geven aan dat het schip is vergaan in de vijftiende eeuw. In het wrak werden een aantal objecten gevonden, waaronder een aantal munten en een melaatsenklepper.

ZA-87
Op deze kavel werden in 1983 een schip en onderdelen van een houten kerkkapconstructie gevonden. Het schip betreft een kleine Amsterdamse modderschouw. Een modderschouw is een schip dat werd gebruikt voor het transport van havenslib. Het vaartuig is in de tweede helft van de zeventiende eeuw vergaan. En tijdens het diepploegen op deze kavel ten zuiden van het Lawsonpad en ten oosten van de IJmeerdijk werd een partij van 50 tot 60 geprefabriceerde onderdelen van een kapconstructie van een middeleeuwse kerk aangetroffen. Ook zijn onderdelen gevonden van een zeskant klokkentorentje.

ZC-3
In maart 1977 werd onderzoek verricht op kavel C3 in Zuidelijk Flevoland na melding van een scheepswrak dat was aangetroffen bij graafwerkzaamheden. Gestegen grondwater maakte onderzoek moeilijk en er is slechts zeer summiere informatie vastgelegd. Na het bepalen van de locatie en het opmeten van het schip, is het schip weer met grond bedekt. In 1982 en 2001 is geprobeerd het wrak opnieuw te lokaliseren, het geen niet tot resultaat leidde. In 2012 is het wrak, dat inmiddels de naam ‘de Vliegende Hollander’ gekregen had, door middel van handmatige sonderingen opgespoord. Het waarschijnlijk zestiende-eeuwse schip van 14,80 meter heeft enkele overeenkomsten met de kogge, en met het overnaadse waterschip.

ZK-47
Het scheepswrak op kavel K47 in Zuidelijk Flevoland werd na een melding in 1978 in hetzelfde jaar verkend. Het betreft een zwaargebouwd vissersschip dat behoort tot het type waterschip. Het object ligt 20 m ten oosten van de Waterlandse weg en 100 m ten westen van de Gooise weg. De grootste lengte is ca. 19 m en de grootste breedte is ca. 6 m. Op basis van de bodemopbouw en verschillende vondsten is de datering vastgesteld op de tweede helft van de zestiende eeuw. Na de verkenning is het wrak ingekuild en ingedeeld in de categorie 'terrein met zeer hoge archeologische waarde'. Momenteel heeft het scheepswrak de status van 'Rijksmonument'. Bij de aanleg van de rijksweg is rekening gehouden met het wrak door een keerwand ter bescherming tussen het object en de rijksweg te plaatsen.

Opgravingsdossiers

Op de website van DANS easy zijn alle opgravingsdossiers van geheel Flevoland te vinden. Hier vind je per scheepswrak nog meer informatie en leuke weetjes.