De Architectuur van Almere

Almere werd ontwikkeld als een compositie van kernen van verschillende grootte in een uitgestrekt stadslandschap, naar voorbeeld van de tuinstad van Ebenezer Howard (1850-1928). Deze sociaal bewogen journalist bedacht een alternatief voor de vervuilde Engelse industriesteden, rokerige slums, waar mensen geen lucht kregen. Tuinsteden combineren de voordelen van het frisse platteland met de kansenrijkdom van de stad. Ze bestaan uit losse stadsdelen, omringd door water en groen. De mensen wonen in lichte huizen, ademen schone lucht, maar hebben daarnaast werk en vertier. Het landschap waarin de bebouwing zou verrijzen werd het eerst aangelegd. Na 50 jaar groeikracht weet de stad zich omringd met een weelde aan bossen en plassen. Langzaam kregen de zes kernen daarin gestalte. Het centrum van Almere Haven werd een moderne versie van een Zuiderzeestad, met daaromheen kindvriendelijke woonwijken met groen en aan water. Almere Stad moest als toekomstig stadshart een stedelijker aanzien krijgen met veel rechte lijnen, brede dreven, stadsparken en een centrum met hoogbouw. De opzet van Almere Buiten werd gerelateerd aan de grofmazige polderverkaveling. Hier kwamen eerst bedrijventerreinen en daarna de woonwijken. De Evenaar met haar groene middenberm werd de as van dit stadsdeel. 

Voor Almere Poort koos men eerst sport als thema, maar uiteindelijk gaf stedelijkheid, met een kerngebied voor particulier en collectief
opdrachtgeverschap, Poort haar profiel. De wijken ogen steeds verschillend en je vindt er nogal eens een huis dat je de wenkbrauwen
doet fronsen. Duin, gebouwd als strandstad met een hoog stedelijk karakter in de zuidwest punt van Poort, slaat de brug naar zusterstad
Amsterdam. Almere Hout begon met villawijken in parkachtig groen, maar groeide met de wijk Oosterwold uit tot een hoogtepunt van
zelfbouw. Pampus krijgt weliswaar een hoge dichtheid rondom het daar geplande metrostation op de lijn Almere- Amsterdam, maar blijft qua sfeer bepaald door het daar al overvloedig aanwezige water en bos. De aanleg van deze IJmeerverbinding blijft voor de gemeente voorlopig voorwaarde voor de start van de bouw. 

Velen ervaren de meerkernige opzet van Almere als zeer waardevol. Toch blijkt deze aanleg nog geen definitieve status te hebben. Het
verlangen naar reuring en meer grootstedelijke voorzieningen, en de plannen om in Stad nog eens 10.000 tot 15.000 huizen bij te bouwen,
vormen misschien een bedreiging voor het oorspronkelijke concept. Op dit moment kent Almere vijf stedelijke monumenten. Het is zeker de
moeite waard de meerkernige opzet aan die rij toe te voegen, als uitzonderlijke, en inmiddels historische kwaliteit van Almere.